In Duitsland komt de naam Honigs / Honings / Hönigs vanaf ca. 1680 in meerdere plaatsen in de Kreis Heinsberg voor, en wel in het bijzonder in de plaatsen Geilenkirchen, Frelenberg, Mariënberg, Gangelt, Birgden en Höngen. Vandaaruit hebben diverse leden van deze families zich over de direkte omgeving verspreid. Vanuit Höngen vertrekken enkele Honings-en tussen 1780 en 1800 naar (Nederland (Sittard, Maastricht en Deurne). In Sittard wordt al in 1631 de doop vermeld van Joannes, zoon van Lambertus Honicks en Catharina NN. Een verband met de latere naamgenoten in deze regio is aannemelijk, maar is nog niet aangetoond.
De oudste schrijfwijzes van de naam, zoals we die in deze streek aantreffen, doen een soortgelijke naamsontwikkeling vermoeden als die bij de vele plaatsen Höngen / Hönningen (alle gelegen in het Rijnland) aangetroffen wordt. Deze plaatsnamen bevatten het bijvoeglijk naamwoord Ho(h) dat verband houdt met het woord Höhe (=hoogte). De oudste vorm van deze plaatsnamen Ho-ingen betekent dan zoiets als 'bij de mensen op de hoger gelegen vlakte', dus een plaats die op een plateau iets hoger dan de direkte omgeving gelegen is. Deze plaatsen liggen vrijwel zonder uitzondering op de helling naast een riviertje of beek. Via Ho-ingen en Honingen kan hieruit de naam Honings als familienaam ontstaan zijn. Hetzij als famiilies afkomstig uit een plaats Honingen/Höningen, hetzij als individuele families die op een hoger gelegen stukje land woonden.
De familienaam Honings/Hönings blijkt tussen 1650 en 1700 nog in enkele andere (iets oostelijker/noordelijker gelegen) plaatsen voor te komen. Een verband met deze familie is nog niet aangetoond.
Momenteel wonen in Duitsland verreweg de meeste Hönigs-en (en naamsverwanten) nog steeds in deze streek. Slechts een enkeling vinden we verder weg. Op de telefoongids CD-ROM van 1997 (D-INFO '97) komt de naam in zijn diverse schrijfwijzes in totaal 144 keer voor. En wel: Hönings (46 keer), Honings (41 keer), Honigs (24 keer), Hoenigs (23 keer), Hoenings (5 keer), Hönigs (3 keer) en Honinx (2 keer).
I
In het gebied van het tegenwoordige België komt de naam Honichs al heel vroeg voor. In het Loons leenregister van Arnold van Horne, over de jaren 1379-1389, komt een Wilhelmus Honichs uit Bilzen voor. Of er van hem rechtstreekse nakomelingen bestaan is mij niet bekend. Wel dat er in de streek tussen Bilzen en Maastricht relatief veel personen met de naam Honichs / Honinckx, Honinx geleefd hebben, waarvan enkele zelfs als burgemeester vermeld werden. Vanuit deze streek hebben enkele nakomelingenen zich in Nederland gevestigd (ca. 1675 naar 's-Hertogenbosch, alwaar de tak is uitgestorven, en veel tijdelijk in Maastricht). Verder zijn voor 1800 naamgenoten bekend in Mol (met een tak naar Baardwijk en Wijk en Aalburg in Nederland), en nog een aantal losse vermeldingen die nog niet voldoende uitgewerkt zijn (o.a. rond Leuven en Brussel).
In de Belgische telefoongidsen (ca. 1996/97) komen de Honings-namen in totaal 107 keer voor. En wel in de volgende verdeling: Honings (56 keer), Honinx (23 keer), Honinckx (17 keer), Hoenings (7 keer) en Honincks (4 keer).
Er zijn geen takken Honings bekend die hun oorsprong in Nederland hebben. Alle Honings-en in Nederland hebben hun wortels in Duitsland of in het tegenwoordige België. Wel bestaan er in Nederland o.a. families Honing, Hooning, van der Ho(o)ning en Honig; het is echter zeer onwaarschijnlijk dat deze een band met de hierboven vermelde families Honings etc. hebben. Door verschrijvingen bij de Burgerlijke Stand is in de 19e eeuw bij sommige takken de familienaam Honings veranderd in Hoonings.
Voor de verspreiding van de naam in Nederland kunnen we teruggrijpen op de gegevens van de volkstelling van 31 mei 1947. In die telling zijn alle op dat moment levende naamdragers opgenomen (bij de telefoongidsen is dat meestal maar een vermelding per gezin, en niet elk gezin staat erin vermeld). De aantallen naamdragers per naamvariant zijn: Honings (194 keer), Hoonings (47 keer), Hoenings (11 keer) en Honigs (5 keer). In totaal dus 257 naamdragers. De plaatsen met 5 of meer naamdragers waren: Deurne (48), Sittard (33), Mierlo (12), Wijk en Aalburg (12), Den Haag (12), Helmond (11), Eindhoven (10), Rotterdam (10), Maastricht (8), Winschoten (8), Bocholtz (7), Heerlen (7), Grevenbicht (6), Ubach over Worms (6), Zutphen (6) en Amsterdam (5).
Ter vergelijking heb ik ook het aantal vermeldingen in de telefoongidsen geteld (bron: telefoon CD-ROM 1996). De naam Honings komt daarop 127 keer voor, en Hoonings ca. 28 keer. Totaal dus vaker dan in Duitsland en België, hoewel hier niet de wortels van de familienaam liggen.
Hoewel geen verband is aangetoond met de 'naamgenoten' op het vasteland, blijken er ook HONINGS-en voor te komen in Engeland (Suffolk, en Londen). De gegevens die ik via correspondentie heb verkregen betreffen de periode 1500-1600, dus eerder dan de meeste gegevens op het vasteland. Of er heden ten dage nog Honings-en in Engeland leven is mij niet bekend.
5. Emigratie
- Vanuit Nederland zijn diverse gezinnen Honings geëmigreerd naar o.a. Australië, NieuwZeeland en Amerika. Hieronder volgt een lijst van wie ik weet dat ze geëmigreerd zijn. Mogelijk zijn er nog meer.
- Ook vanuit Duitsland en België zullen er wel Honings / Honigs naamgenoten geëmigreerd zijn. Van hen heb ik nog geen compleet beeld.
In het Amerikaanse telefoonboek (raadpleegbaar via www.switchboard.com) heb ik in maart 1997 de naam Honings 30 keer aangetroffen.
6. Varia
|
Omstreeks 1902 is door de fruitteler Julius Hönings een kruisbessensoort gekweekt die zijn naam gekregen heeft: Hönings Früheste. De bessen zijn heel vroeg in het jaar rijp (eind juni). Deze fruitteler woonde en werkte in Neuss.
|
© 1999-2018, K.E.J. Honings. E-mail naar: khonings@online.nl
